Elk jaar worden auto’s gemiddeld ongeveer 4% veiliger. Een combinatie van strengere wet- en regelgeving, voertuigmaatregelen, nieuwe beoordelingsmethoden en technologische ontwikkelingen moet de verkeersveiligheid uiteindelijk vergroten.
De nieuwe auto van vandaag is gemiddeld een stuk veiliger dan een auto van tien jaar geleden. Volgens een Noorse studie zijn auto’s in het afgelopen decennium 30% tot 40% veiliger geworden. Dat komt neer op gemiddeld 4% per jaar. Ondanks een lichte stijging in de afgelopen drie jaar is het risico voor auto-inzittenden in Nederland de laatste tien jaar ook fors gedaald. Daaruit mogen we niet concluderen dat dit alleen komt doordat auto’s veiliger zijn geworden.
Verschillende oorzaken
Autofabrikanten maken auto’s veiliger omdat mensen die willen kopen en omdat ze daartoe worden verplicht door de Europese Unie of de Verenigde Naties. Maar er zijn ook andere oorzaken voor de afname van het risico voor auto-inzittenden. Zo is rijden onder invloed van alcohol afgenomen en is de kwaliteit van wegen, rijopleidingen en examinering toegenomen. Daar staat tegenover dat auto’s langer meegaan. Door de stijgende gemiddelde leeftijd van het wagenpark profiteren we iets minder sterk van verbeterde nieuwe auto’s.
EuroNCAP
Zorgen over de verkeersveiligheid leidden in de jaren 90 van de vorige eeuw tot de oprichting van EuroNCAP. EuroNCAP test nieuwe auto’s volgens een uitdagender protocol dan wettelijk verplicht is. Op basis van passieve en actieve veiligheidsvoorzieningen krijgen auto’s sterren. Een auto met vijf sterren (het maximum) biedt optimale bescherming in de condities waaronder de test is uitgevoerd. Auto’s die uitsluitend aan de minimale wettelijke eisen voldoen, krijgen nul sterren. Het beoordelingssysteem wordt om de twee jaar aangepast. Zo kunnen fabrikanten zich voorbereiden door auto’s doorlopend veiliger te maken.
Beoordelingen
De meeste door EuroNCAP geteste auto’s scoren vier tot vijf sterren. Vroeger betekende een extra ster dat een auto 20% veiliger is en 20% minder kans geeft op ernstig letsel. Tegenwoordig werkt de testsystematiek anders. EuroNCAP geeft nu aparte beoordelingen voor de veiligheid van volwassen inzittenden, kinderen en voetgangers. Ook de aanwezige actieve veiligheidssystemen worden apart beoordeeld. Een auto die in 2009 vier sterren kreeg voor inzittendenbescherming, krijgt volgens de nieuwste regels nul sterren als bepaalde actieve veiligheidssystemen ontbreken. Voor volwassen inzittenden scoort de auto nog wel diezelfde vier sterren. Van alle nieuwe auto’s die in 2013 in Nederland zijn verkocht, was 70% door EuroNCAP getest. Ruim 80% van deze auto’s had een score van vijf sterren. De resterende 20% was gelijk verdeeld over vier en drie sterren (ETSC, 2016).
Veiligheidssystemen
In ‘Auto’s om veilig mee thuis te komen’ (2005) beschreef SWOV verschillende systemen die van belang zijn voor de verkeersveiligheid. Sindsdien zijn er nauwelijks nieuwe belangrijke veiligheidssystemen op de markt gekomen. Wel zijn bestaande systemen verbeterd, zijn er meer varianten bijgekomen en zijn sommige systemen inmiddels wettelijk verplicht. Het ene systeem wordt veel sneller ingevoerd dan het andere. Bovendien is lang niet van alle systemen bekend wat voor effecten ze hebben. Zo weten we nog steeds niet goed wat betere banden en betere stuureigenschappen precies bijdragen aan een lager verkeersrisico.
Prognoses
Het is ook interessant om te kijken naar wat we wél weten. In Europa is motorvoertuigverlichting overdag (MVO) in 2011 verplicht gesteld voor nieuwe auto’s. In de Verkeersveiligheidsprognoses voor 2020 en 2030 verwacht SWOV daarom een stijging van het percentage voertuigen met MVO van 55% naar 80% in 2020. Dat vertaalt zich naar schatting in 10 verkeersdoden minder in 2020.
Ook Electronic Stability Control (ESC) is sinds 2014 in Europa verplicht voor alle nieuwe auto’s. Volgens dezelfde verkeersveiligheidsprognoses van SWOV leidt dat in 2020 tot een verdubbeling van het aandeel auto’s met ESC: van 30% naar 60%. Ook dat leidt naar verwachting tot 10 minder verkeersdoden in 2020 in Nederland. Beide aantallen lijken wellicht bescheiden, maar opgeteld leiden deze twee Europese verplichtingen tot 10% minder verkeersdoden.
