Van veiligheidsgordels tot airbags en van betere remsystemen tot automatische crash-avoidance-systemen: auto’s zijn in de afgelopen decennia steeds veiliger geworden. Toch zijn auto’s nog altijd betrokken bij de meeste dodelijke verkeersongevallen. De verandering van mobiliteit door de jaren heen speelt daarbij een belangrijke rol.
Vanaf de jaren 50 van de vorige eeuw nam de mobiliteit in Nederland sterk toe. Veel mensen hadden een bromfiets of motorfiets. Iets later, toen de welvaart verder toenam, kregen steeds meer mensen een auto. Dat leidde ook tot veel meer verkeersdoden. In een betrekkelijk korte periode groeide het aantal verkeersdoden sterk. Begin jaren 70 werd zelfs een piek bereikt van meer dan 3000 dodelijke verkeersslachtoffers per jaar.
Ambitie
In de decennia daarna is het aantal verkeersdoden spectaculair gedaald tot ruim 600 verkeersdoden in 2016. Deze daling zien we niet alleen voor inzittenden van personenauto’s, bestelauto’s en vrachtwagens, maar ook voor fietsers, voetgangers en brom- en snorfietsers. De taakstelling voor Nederland is maximaal 500 verkeersdoden in 2020. Om die reductie te halen, zijn extra inspanningen nodig. Een coalitie van verschillende organisaties heeft daartoe ook opgeroepen in het Verkeersveiligheidsmanifest. Ook het kabinet heeft die ambitie in het regeerakkoord omarmd.
Mobiliteit
De ontwikkeling van de automobiliteit laat zien dat deze in 1950 nog niet veel voorstelde en sinds pakweg 2000 nauwelijks meer groeit. De mobiliteit steeg het snelst halverwege de jaren 70, toen ook het aantal verkeersdoden een piek bereikte. Hieruit blijkt dat de verandering van de mobiliteit grote invloed heeft op de verkeersveiligheid.
Overlijdensrisico
Grafiek 2 en 3 laten de verhouding zien tussen het aantal doden onder auto-inzittenden en de automobiliteit. Dit geeft een indicatie van het overlijdensrisico van auto-inzittenden. Dit overlijdensrisico was tot begin jaren 70 tamelijk constant. Door de veranderde mobiliteit, verkeersveiligheidsmaatregelen en andere maatschappelijke ontwikkelingen daalde het risico daarna aanzienlijk.
Lichte toename
In de jaren 50 en 60 waren er gemiddeld 20 doden per miljard afgelegde autokilometers. In 2016 was dit gemiddelde afgenomen tot 1,5. In 2013 en 2014 was het gemiddelde nog 1,2, dus in de laatste jaren vertoont de grafiek wel weer een lichte stijging. Voor de overige vervoermiddelen daalde het aantal verkeersdoden van bijna 50 per miljard reizigerskilometer tot 5,5 nu. Ook hier zien we in de laatste paar jaren een lichte toename.
Relatief veilig
De auto van nu is een relatief veilig vervoermiddel. Toch is bij de meeste dodelijke verkeersongevallen nog altijd een auto betrokken. Wel is dat aandeel in de afgelopen decennia gedaald van circa 75% tot circa 65%. Dat komt bijvoorbeeld door de aanleg van vrijliggende fietspaden, 30km/uur-gebieden, aangepaste autofronten (EuroNCAP) en betere remsystemen (ABS, AEB). Maar om het aantal dodelijke ongevallen verder omlaag te brengen, moet nog veel gebeuren. Daar zijn alle betrokken partijen het over eens.